Θα κάνει κάποιος αυτοκριτική για τις απανωτές ήττες του κινήματος;

Δημήτρης Κάβουρας

Ο αγώνας των εργαζομένων στη ΔΕΗ έληξε άδοξα, παρόλο που συσπείρωσε σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας και μπορούσε να συσπειρώσει ακόμα μεγαλύτερο, εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που θέλει να παλέψει και να καταγάγει μια νίκη απέναντι στη λαομίσητη κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα κατέγραψε μία ακόμα ήττα. Οι ήττες είναι απανωτές: υπάλληλοι καθαριότητας ΟΤΑ, Ναυτεργάτες, εργαζόμενοι στο ΜΕΤΡΟ, καθηγητές, εργαζόμενοι της ΔΕΗ

Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να περάσει ασχολίαστο και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να μην αναδειχθούν οι αιτίες που οδήγησαν το κίνημα στις απανωτές ήττες καθώς και η κατάδειξη των υπευθύνων για αυτές, αυτών που με την πολιτική τους οδήγησαν το κίνημα σε ήττα. Σκοπός αυτής της κριτικής είναι κυρίως να βγάλουμε συμπεράσματα από τις ήττες και να αλλάξουμε γραμμή και ρότα.

Διότι, δεν ηττήθηκε γενικά και αόριστα το κίνημα, αλλά η αστική επιρροή πάνω σε αυτό, δηλαδή η πολιτική εκείνη και οι δυνάμεις εκείνες που είναι φορείς της και οι οποίες έμπαζαν και μπάζουν την αστική επιρροή στο κίνημα.

Στην προκειμένη περίπτωση οι δυνάμεις-φορείς της αστικής επιρροής στο κίνημα, είναι οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και οι συντηρητικές δυνάμεις.

Οι ΔΕΚΟ αποτέλεσαν για το ΠΑΣΟΚ το πεδίο εφαρμογής της σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής, της πολιτικής ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης στο σύστημα, μέσω των διάφορων επιτροπών και συμβουλίων συναπόφασης, συνδιαχείρισης και συνδιοίκησης της επιχείρησης.

Τα αιτήματα του και τα όργανα του εργατικού ελέγχου, τα οποία αναδείχτηκαν στις προλεταριακές επαναστάσεις της Ρωσίας και της Γερμανίας ως εργαλεία απελευθέρωσης της εργατικής τάξης, μετατράπηκαν από τη σοσιαλδημοκρατία σε εργαλεία ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης στο σύστημα.

Αντί οι σοσιαλδημοκράτες και οι συντηρητικοί να προασπίζουν, στα διάφορα συμβούλια και συμμετοχικά όργανα, τα εργατικά συμφέροντα στην κατεύθυνση πραγμάτωσης της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης –ιστορική αποστολή που προκύπτει από τη θέση της εργατικής τάξης στην παραγωγή και οποία δεν είναι άλλη από την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο–, αυτοί υπερασπίζονταν την ίδια την επιχείρηση και συνέδεαν τα εργατικά συμφέροντα με αυτήν. Ταύτιζαν δηλαδή τους εργαζόμενους με την επιχείρηση.

Από αυτή την ταύτιση προέκυψαν ως λογικές προεκτάσεις μια σειρά από ενέργειες, όπως, για παράδειγμα, η ενσωμάτωση των αποθεματικών των ασφαλιστικών εισφορών του κλάδου στο κεφάλαιο της επιχείρησης, η δανειοδότηση του ΔΣ της Ομοσπονδίας από την ΔΕΗ, αλλά και η υποχρεωτική παρακράτηση της συνδρομής από την επιχείρηση, το λεγόμενο check-off, και η απόδοση της στη ΓΕΝΟΠ, όπως προβλέπεται στο άρθρο 58 του καταστατικού.

Η υποχρεωτική παρακράτηση της συνδρομής από την επιχείρηση και η δυσανάλογη αύξησή της από το τελευταίο συνέδριο με σκοπό να αποπληρωθεί το δάνειο που έλαβε η διοίκηση της ΓΕΝΟΠ από τη ΔΕΗ, αποτέλεσε μήλο της έριδος στο τελευταίο συνέδριο και αιτία αποκλεισμού, από την πλειοψηφία, αρκετών σωματείων που δεν δέχτηκαν την υπέρογκη αύξηση

Όσον αφορά την υποχρεωτική παρακράτηση της συνδρομής μέσω της επιχείρησης, πρακτική την οποία μετέρχονται όλες οι δυνάμεις που εκπροσωπούνται στη ΓΣΕΕ, πρέπει να πούμε ότι το προλεταριακό ρεύμα στο κίνημα την αμφισβητούσε στο παρελθόν και όταν μπορούσε, όταν ήταν στην πλειοψηφία στη ΓΣΕΕ, ζητούσε την κατάργησή της. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κάποιος αν ανατρέξει στα ντοκουμέντα της ΓΣΕΕ στις αρχές της ίδρυσής της και στην περίοδο 1945-1948.

Τα άρθρα του καταστατικού που καθιερώνουν την υποχρεωτική συνδρομή και κυρίως το συνολικό τους πνεύμα, δεν αμφισβητήθηκε στην πράξη από καμία δύναμη και καμιά δύναμη δεν πρόβαλε μια άλλη συνολική πολιτική και ένα άλλο πνεύμα.

Μπορεί κατά καιρούς κάποιες δυνάμεις να αμφισβήτησαν κάποια επιμέρους άρθρα του καταστατικού και κάποιες πλευρές αυτής της πολιτικής, αλλά συνολικά καμία δύναμη δεν αμφισβήτησε επί της ουσίας την διαχειριστική αντίληψη που διαπερνάει το καταστατικό, διέπει τις δυνάμεις που το εμπνεύστηκαν και το εφάρμοσαν, και καθορίζει εν πολλοίς την πολιτική της Ομοσπονδίας.

Η ΔΕΗ έγινε με χρήματα του λαού, επέκτεινε το δίκτυο σε ολόκληρη τη χώρα στο πλαίσιο του κρατικο-μονοπωλιακού καπιταλισμού, διότι μόνο το κράτος μπορούσε να αναπτύξει το δίκτυο σε ολόκληρη τη χώρα, και τώρα παραδίνεται βορά στα χέρια των ιδιωτικών μονοπωλίων στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης πολιτικής η οποία αποτελεί την μοναδική σήμερα στρατηγική του κεφαλαιοκρατικού συστήματος.

Η ΔΕΗ ποτέ δεν ανήκε στο λαό, παρόλο που αυτός πλήρωσε για αυτή! Ούτε φυσικά στους εργαζόμενούς της.

Ανήκε στο κράτος το οποίο μεροληπτικά ενεργούσε και ενεργεί υπέρ των κεφαλαιοκρατών και σε βάρος της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου λαού.

Ούτε όλες οι δραστηριότητές της ήταν αμιγώς δημόσια υπόθεση. Δεκάδες εργολάβοι και υπεργολάβοι δραστηριοποιούνταν και δραστηριοποιούνται ακόμα στο χώρο της ενέργειας, της παροχής υπηρεσιών, της κατασκευής νέων γραμμών, της συντήρησης των παλιών κλπ.

Οι εκάστοτε κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν τη ΔΕΗ για να ισχυροποιήσουν τη θέση τους διορίζοντας και προσλαμβάνοντας τους δικούς τους ανθρώπους. Στην κατεύθυνση της συνδιαχείρισης δημιούργησαν συμβούλια στα οποία συμμετείχαν και εργαζόμενοι-συνδικαλιστές και χρησιμοποίησαν αυτούς τους ανθρώπους για να ελέγχουν, να ποδηγετούν, να χειραγωγούν και να κρατάνε διασπασμένο το συνδικαλιστικό κίνημα του κλάδου. (Οι εργαζόμενοι σε εργολάβους και υπεργολάβους και ιδιώτες παραγωγούς ενέργειας, δεν γινόταν –και ακόμα δεν γίνονται– μέλη της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ. Αυτό είχε συγκεκριμένο αποτέλεσμα στην τελευταία απεργία των εργαζομένων της ΔΕΗ, διότι οι εργαζόμενοι στις ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν απεργούσαν μαζί με τους εργαζόμενους της ΔΕΗ, αλλά συνέχιζαν την παραγωγική δραστηριότητα. Όπως δεν απεργούσαν και οι άλλοι εργαζόμενοι σε εργολάβους και υπεργολάβους στην δημιουργία νέων γραμμών στο δίκτυο, και στη συντήρηση των παλιών. Με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ να περιχαρακώνονται και να φαντάζουν σαν συντεχνία που έρχεται από τα χρόνια του πάλαι ποτέ παλιού καλού ΠΑΣΟΚ για να υπερασπιστούν τα προνόμιά τους).

Η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη που επικράτησε στο κίνημα και ο περιορισμός της πάλης στα όρια της μεταρρύθμισης και της συντεχνίας, ευθύνεται για την ανικανότητά του να αντιδράσει σήμερα με αξιώσεις στο ξεπούλημα της ΔΕΗ. Οι σοσιαλδημοκράτες συνδικαλιστές ηγέτες και οι συντηρητικοί, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο κίνημα αυτό, φέρουν σοβαρότατες ευθύνες για την κατάσταση του κινήματος.

Η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στη ΔΕΗ (ΣΑΔ) δέχτηκε να παίξει το ρόλο της κολυμβήθρας του Σιλωάμ για τη σοσιαλδημοκρατία στο τελευταίο συνέδριο της ΓΕΝΟΠ. Στο όνομα του να μην πάρει την πλειοψηφία στη νέα διοίκηση της Ομοσπονδίας η ΔΑΚΕ, ενόψει μάλιστα της επικείμενης ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, και για να οργανωθεί, υποτίθεται, καλύτερα ο αγώνας, έκανε διάφορες καιροσκοπικού και ψηφοθηρικού χαρακτήρα συμφωνίες με σοσιαλδημοκράτες, όπως ο Φωτόπουλος, ο Αδαμίδης κ.ά. Τελικά  η ΔΑΚΕ ήρθε δεύτερη δύναμη και η προαναφερθείσα συμμαχία (ΕΝΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝ) πρώτη. Αυτός όμως ο συσχετισμός δύναμης καθόλου δεν εμπόδισε, όπως είδαμε, το σταμάτημα της απεργίας μόλις η κυβέρνηση επιστράτευσε τους απεργούς. Καθόλου δεν εμπόδισε την ήττα, όπως και καθόλου δεν εμπόδισε τη διάλυση της συμμαχίας στα εξ ων συνετέθη στην πρώτη δύσκολη στιγμή.

Η πλειοψηφία της διοίκησης της Ομοσπονδίας αποφάσισε τον τερματισμό της απεργίας την Κυριακή το βράδυ. Και παρέπεμψε τη συνέχιση της πάλης στην ΓΣΕΕ.

Οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ πρότειναν νέα 24ωρη απεργία την… Τετάρτη.

Οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν ηρωική έξοδο δηλώνοντας –γενικά και αόριστα– ότι: «μπορεί να συνεχιστεί ένα απεργιακό κίνημα».

Αυτοκριτική για την καιροσκοπική πολιτική των δυνάμεων που επαγγέλλονται μια νέα Ελλάδα θα κάνει κάποιος; Φυσικά το ερώτημα είναι φιλολογικό.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μετά την προτελευταία επιστράτευση, την επιστράτευση των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης, δήλωνε ότι αυτή ήταν η τελευταία επιστράτευση. Και απειλούσε θεούς και δαίμονες να μην τολμήσουν να ξανακάνουν πολιτική επιστράτευση! Η συγκυβέρνηση φαίνεται ότι δεν πήρε καθόλου στα σοβαρά τις απειλές του κ. Τσίπρα και προχώρησε στην επιστράτευση των απεργών της ΔΕΗ, πράγμα το οποίο είχε προαναγγείλει και προετοιμάσει, μιας και είχε θέσει σε ετοιμότητα το Εθνικό Τυπογραφείο για να βγουν τα φύλλα επιστράτευσης. Τι θα κάνει για αυτό ο κ. Τσίπρας; Πώς θα το απαντήσει; Με δημοψήφισμα; Τι θα κάνει για αυτό συνολικά ο ΣΥΡΙΖΑ;

Τελικά, η καθυπόταξη του κινήματος και η επιβολή σιγής ιχθύος αποτελεί δεδηλωμένη πρόθεση, ή μύχιο πόθο, για πολλές πολιτικές δυνάμεις.

Από τη μία, η απρόσκοπτη υλοποίηση της πολιτικής των μνημονίων και από την άλλη η απουσία συγκεκριμένων δεσμεύσεων και πίεσης για την υλοποίησή τους, αποτελούν λόγους για τον παροπλισμό του μαζικού κινήματος, και περιορισμό των παρεμβάσεων στα όρια του κοινοβουλευτισμού και των θεσμών. Στο γήπεδο δηλαδή του αστισμού.

Για να περάσει πιο εύκολα η πώληση της δημόσιας περιουσίας η συγκυβέρνηση έκλεισε το κοινοβούλιο. Πράγμα που δείχνει για ακόμα μια φορά πως ακόμα και εργαλεία εξαπάτησης της εργατικής τάξης και του λαού, όπως ο αστικός κοινοβουλευτισμός, μικρή αξία έχουν γι’ αυτούς τους ίδιους τους καπιταλιστές, μπροστά στο κυνήγι του κέρδους και της αρπαγής της πίτας από το ένα ή το άλλο κομμάτι του κεφαλαίου.

Η κυβέρνηση του κεφαλαίου, προκειμένου να βγάλει πρώτα απ’ όλα ζωντανό το κεφάλαιο από τη σημερινή του κρίση και να εξασφαλίσει την κερδοφορία του, προχωρεί σε συμφωνίες που παραπέμπουν σε πλιάτσικο, παραχωρώντας σε ιδιώτες τα πιο κερδοφόρα κομμάτια της παραγωγής και της οικονομίας.

Όλη η προηγούμενη περίοδος η οποία σημαδεύτηκε από καταστολή, επιστρατεύσεις, χτύπημα δικαιωμάτων, μας δίδαξε πως για να κερδίσουμε το παραμικρό αίτημα πρέπει να παλέψουμε για την κατάληψη της συνολικής εξουσίας, κυβερνητικής και οικονομικής.

Από τη μεριά μας, ως εργατική τάξη, πρέπει να ανασυγκροτήσουμε τις δυνάμεις μας και να δημιουργήσουμε όρους αντεπίθεσης, στην κατεύθυνση της ανατροπής αυτής της αντεργατικής πολιτικής και της μειοψηφικής κυβέρνησης που την υλοποιεί. Για να το πετύχουμε αυτό είναι απαραίτητο να αμφισβητήσουμε την ίδια την ιδιωτική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και το δικαίωμα των καπιταλιστών στην ιδιοποίηση του κέρδους και του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου.

Οι απανωτές ήττες του κινήματος έχουν τη βάση τους στην αστική επιρροή πάνω του. Και στις παλινωδίες των δυνάμεων της Αριστεράς, η οποία αποδεικνύει το χαρακτήρα της.

Από τη μία, η θεσμολαγνεία και η έλλειψη πολιτικής βούλησης για σύγκρουση με τις δυνάμεις του κεφαλαίου και της συγκυβέρνησης, ο περιορισμός της παρέμβασης στο κοινοβουλευτικό-θεσμικό πλαίσιο και ο ουσιαστικός παραγκωνισμός του εργατικού-λαϊκού παράγοντα.

Από την άλλη, ο σεχταρισμός και η πλήρης εγκατάλειψη της πολιτικής του ενιαίου μετώπου στην κατεύθυνση της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας.

Οι παράγοντες αυτοί οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια το κίνημα από ήττα σε ήττα, εφόσον συνδυάζονται άριστα με την κατάστασή του στην οποία το οδήγησε η αστική επιρροή πάνω του. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω παραγόντων, στο βαθμό που εξακολουθεί να παίζει καθοριστικό ρόλο στο κίνημα, θα το οδηγήσει σε συνολική ήττα, η οποία σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης θα συνδυάζεται με την άνοδο και κυριαρχία της αντίδρασης σε όλη τη γραμμή.

Κατά τη γνώμη μας, την οποία εκφράσαμε πριν και αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, η ήττα δεν είναι αναπόφευκτη.

Η επόμενη μέρα πρέπει να βρει την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα στους δρόμους σε διαρκή και ανένδοτο πολιτικό αγώνα και με απαίτηση την άμεση παραίτηση της μειοψηφικής συγκυβέρνησης, δείχνοντας ανυπακοή στους νόμους της, αρνούμενοι να πληρώσουν φόρους, χαράτσια, δάνεια, διόδια κλπ.

Ο μόνος δρόμος για να σταματήσουμε το πλιάτσικο στη δημόσια περιουσία και για την ικανοποίηση των εργατικών και λαϊκών αιτημάτων, είναι το γκρέμισμα της μειοψηφικής κυβέρνησης των καπιταλιστών και η ανάδειξη, μέσα από ένα ενιαίο εργατικό μέτωπο μιας Εργατικής κυβέρνησης και εξουσίας για την υλοποίηση του μεταβατικού προγράμματος.

Μια τέτοια προοπτική αποτελεί αναπόδραστο καθήκον για την εργατική τάξη, για τους κομμουνιστές και όλους τους Αριστερούς, αν θέλουν να πάψουν να καταγράφουν ήττες και να αρχίσουν να μετράνε βήματα για νίκες.